Söze nasıl, nereden başlayayım bilemiyorum. Bu kitabı okurken de bitirdiğimde de aklımda tek bir şey vardı. Soseki bunu neden yazmış? Roman (her ne kadar Soseki bütün kitap boyunca bu kitabın bir roman olmadığını kanıtlamaya çalışsa da) henüz 19 yaşında, evinden kaçmış Tokyolu bir gencin gözünden anlatılıyor. Soseki burada garip bir katman kurmuş. Kitabın sonuna kadar (Soseki'yi tanımadığım için) bunun bir anı kitabı olduğunu ve gerçekten de hayatının bir bölümünde madende çalıştığını düşündüm. Biraz araştırınca aslında Soseki'nin herhangi bir madenin yanından bile geçmediğini öğrendim. Madenciliği sadece kulaktan dolma bilgilerle, hem de 20. yüzyılın başlarında yaşamış biri olarak böyle iyi anlatabilmiş olması gerçekten takdire şayan. Tabi burada kitabın çevirmeni olan Sinan Ceylan'ı da tebrik etmek gerek. Kitabı gerçek manada yeni baştan yazmış. Roman köklerine kadar gerçekçiliği benimsemiş. Karakterin monologlarında, düşüncelerinde ve hatta hareketlerinde bile günümü